تماس با واحد فروش  -   02153806 و 02156716223

مقدمه

انرژي سيال بوسيله وسايل کنترلي که اصطلاحاً شير ناميده مي شوند، کنترل مي شود. شيرها ابزاري جهت کنترل و يا تنظيم بوده که بوسيله آنها مي توان عمليات شروع، توقف، جهت گيري، فشار و يا شدت جرياني که از يک پمپ منتقل مي شود را تعيين کرد. شيرها با توجه به نحوه کارشان به سه دسته شيرهاي کنترل جهت، شيرهاي کنترل فشار و شيرهاي کنترل جريان تقسيم مي شوند. برخی از این نوع شیرها در صنعت ساخت بالابر هیدرولیکی استفاده می شوند.

شيرهاي کنترل جهت

اين شيرها تعيين کننده مسير عبور جريان سيال در مدار هيدروليکي هستند که از نظر ساختمان داخلي در دو نوع کلي اسپولي و سوپاپي وجود دارند. شيرهاي سوپاپي در انواع ساچمه اي، مخروطي و صفحه اي هستند. اين شيرها نسبت به شيرهاي اسپولي کمتر مورد استفاده قرار مي گيرند اگرچه با بالا رفتن تکنولوژي اين شيرها، کاربرد آنها در صنعت رو به افزايش است. شيرهاي اسپولي نيز داراي يک ميله قرقره اي شکل مي باشند که با توجه به نوع عملکردشان يک سري برآمدگي و فرورفتگي روي ميله وجود دارد. بيشتر شيرهاي کنترل جهت که در مدارهاي هيدروليک مورد استفاده قرار مي گيرند از نوع اسپولي مي باشند. شيرهاي چند راهه، شيرهاي يکطرفه و ... از انواع شيرهاي کنترل جهت هستند.

 

 

شيرهاي چند راهه

شيرهاي چندراهه يکي از انواع شيرهاي کنترل جهت مي باشند که با تغيير وضعيت داخلي آنها، سيال به هر يک از مجراهاي خروجي مورد نظر هدايت مي شود. منظور از تعداد راهها در يک شير به معناي تعداد مجراهاي اتصال در شير مي باشد.

در بيشتر شيرهاي چند راهه از ساختار نوع اسپولي استفاده مي شود. اسپول ها معمولاً بصورت دو يا سه وضعيتي طراحي مي شوند طوريکه در هر وضعيت يک حالت کنترلي بين مجراهاي ورودي و خروجي اعمال مي شود. در هيدروليک معمولاً تا فشار 300 بار از شيرهاي اسپولي استفاده مي شود. آب بندي اين شيرها بصورت فلزي مي باشد. ولي با توجه به اينکه تلرانس بين ميله قرقره اي شکل و بدنه داخلي شير کمتر از چند ميکرون مي باشد، روغن از مجراي فشار قوي شير به مجراي فشار ضعيف شير نشت پيدا مي کند. براي فشارهاي بالاتر از 300 بار معمولاً از شيرهاي نوع سوپاپي استفاده مي شود. شيرهاي نوع سوپاپي بر خلاف شيرهاي اسپولي بدون نشتي هستند ولي نيروي زيادي جهت تحريک کردن اين شيرها لازم است.

 

 

شيرهاي دوراهه 2/2 اسپولي

اين شيرها اغلب بعنوان شيرهاي باز و بسته استفاده مي شوند و اين قابليت را دارند که در حالت باز، سيال را در هر دو طرف از خود عبور دهند. از اين نوع شير براي باز کردن و يا بستن مسير جريان استفاده مي گردد. شيرهاي 2/2 بدو صورت حالت عادي باز و حالت عادي بسته وجود دارند. در شير 2/2 نرمال باز و حالت عادي بسته وجود دارند. در شير 2/2 نرمال باز بدون تحريک کردن شير، مسير سيال بدو طرف شير باز است و در شير 2/2 نرمال بسته، پس از تحريک کردن شير، مسير سيال باز مي شود. در اين شيرها براي برگشتن اسپول به حالت عادي معمولاً از يک فنر استفاده مي شود.

 

 

شيرهاي سه راهه 3/2 اسپولي

اين شيرها داراي دو وضعيت و سه مجراي ورودي وخروجي مجزا مي باشند. شيرهاي 3/2 نيز در دو طرح نرمال باز و نرمال بسته وجود دارند. در اين شيرها جهت برگشتن شير به حالت عادي معمولاً از يک فنر که داخل شير تعبيه شده استفاده مي شود. اين شيرها نيز همانند شيرهاي دوراهه 2/2 باعث قطع و وصل جريان مي شوند اما با اين تفاوت که در شيرهاي 3/2 به هنگام قطع شدن مسير جريان يک مجرا جهت تخليه سيال وجود دارد. اين نوع شيرها جهت کنترل سيلندرهاي تک کاره مورد استفاده قرار مي گيرند.

 

 

شيرهاي چهارراه 4/2 اسپولي

اين شيرها داراي دو وضعيت و چهار مجراي ورودي و خروجي جداگانه مي باشند. در ساختمان داخلي اين نوع شيرها معمولا از يک فنر استفاده مي شود تا شير بتواند به وضعيت اوليه خود باز گردد. در شيرهاي چهار راهه همواره مجراي فشار به يکي از مجراهاي خروجي شير به طرف عملگرها وصل مي باشد. از شيرهاي چهارراهه 4/2 معمولاً جهت کنترل سيلندرهاي دوکاره به منظور باز و بسته کردن سيلندرها استفاده مي شود.

 

 

شيرهاي پنج راهه 5/2 اسپولي

اين شيرها دو وضعيت دارند و داراي پنج مجراي ورودي و خروجي هستند. از اين شيرها به منظور کنترل يک سيلندر دوکاره استفاده ميشود. البته چون شيرهاي پنج راهه داراي دو مجراي تخليه به تانک مي باشند لذا از سيال فشرده مجراي تخليه، مي توان جهت انجام يک کنترل ديگر استفاده کرد. کاربرد اين نوع شيرها در صنعت هيدروليک، کم مي باشد. شيرهاي پنج راهه بيشتر در پنوماتيک مورد استفاده قرار مي گيرند.

 

 

شيرهاي چهارراه 4/3 اسپولي

اين شيرها بصورت سه وضعيتي هستند که چهار مجراي ورودي و خروجي جداگانه دارند. اين شيرها با توجه به حالت وضعيت وسط کاربردهاي مختلفي در مدارهاي هيدروليک دارند. موضع وسط اين شيرها معمولا در پنج حالت وسط بسته، وسط شناور، وسط باز، وسط بازياب و وسط پهلو وجود دارند. شيرهاي چهارراه 4/3 کاربرد زيادي در مدارهاي هيدروليکي صنعتي جهت کنترل سيلندرهاي دو کاره، انواع بالابر و آسانسور هيدروليکي، هيدروموتورها و ... دارند.

ديگر انواع شيرهاي دو راهه

انواع ديگري از شيرهاي دوراهه وجود دارند که در ساختار داخلي آنها از اسپول استفاده نشده است. از اين شيرها اغلب بعنوان شيرهاي قطع و وصل نام برده مي شود. شير دروازه اي، شير کروي و شير ساچمه اي از انواع شيرهاي قطع و وصل مي باشند. در شير ساچمه اي يک ساچمه سوراخ دار به يک اهرم متصل شده که با چرخاندن اين اهرم مسير جريان باز يا بسته مي شود. در شير کروي و دروازه اي با چرخاندن غربالک روي شير دريچه داخل شير پايين و بالا مي شود و مسير عبور جريان سيال باز و بسته مي شود. شيرهاي ساچمه اي و دروازه اي قابليت عبور جريان را در هر دو جهت دارند اما شير کروي فقط در يک جهت سيال را از خود عبور مي دهد. در هيدروليک معمولا از شيرهاي ساچمه اي بعنوان شيرهاي قطع و وصل استفاده مي شود.

شيرهاي کنترل جهت پيلوت دار

در صنعت هيدروليک اگر بخواهيم جريان حجمي زيادي را بوسيله يک شير کنترل جهت، کنترل کنيم مي بايست از يک شير با ابعاد بزرگ استفاده کنيم. بزرگي شير و بالطبع بزرگي اسپول باعث مي شود که نيروي زيادي جهت تغيير وضعيت اسپول لازم باشد و چون معمولاً کارانداز شيرها بصورت برقي مي باشد، مگنت هاي برقي نمي توانند چنين نيرويي را تامين کنند. در چنين مواردي از شيرهاي پيلوت دار استفاده مي شود. اين شيرها از دو قسمت اصلي و پيلوت تشکيل شده اند.

شيرهاي يکطرفه

شيرهايي هستند که اجازه عبور جريان را فقط در يک جهت مي دهند و از جهت مقابل مانع عبور جريان مي گردند. به اين شيرها، شيرهاي با مانع برگشت نيز مي گويند. نشتي در اين شيرها صفر مي باشد به همين دليل مي توان از آنها جهت قفل کردن جريان خروجي سيلندرها، استفاده کرد. اين شيرها در انواع مختلفي وجود دارند که عبارتند از : شير يکطرفه ساده، شير يکطرفه پيلوت دار، شير يکطرفه با پيلوت دو طرفه، شير پرکن.