تماس با واحد فروش  -   02153806 و 02156716223

تعريف و تاريخچه بالابر و آسانسور

کلمه آسانسور که در زبان فارسي از آن استفاده مي گردد، در اصل از کلمه فرانسوي Ascenseur گرفته شده است. در زبان انگليسي براي آسانسور از دو واژه Elavator و Lift استفاده گرديده که مربوط به گويشهاي امريکايي و انگليسي است. فرهنگستان زبان فارسي واژه "آسان بر" را براي آسانسور حمل انسان و " بالابر " را براي آسانسور حمل بار تعريف کرده است.

 در مبحث پانزدهم مقررات ملي ساختمان آسانسور وسيله اي تعريف شده است که شامل کابين بوده و معمولاً وزنه تعادل و اجزاي ديگر که با روش هاي مختلف، مسافر، با و يا هر دو را در مسير بين طبقات ساختمان جابه جا مي کند.

مطابق استاندارد 1-6303 با عنوان "مقررات ايمني ساختمان و نصب آسانسورهاي برقي" آسانسور دستگاهي است دائمي که براي جابه جايي اشخاص و يا کالا بين طبقات ساختمان استفاده شده و در طبقات مشخصي عمل مي نمايد. آسانسور داراي کابيني است که ساختار، ابعاد و تجهيزات آن امکان استفاده مناسب اشخاص را از آن تأمين نموده و توسط ريلهاي منصوبه عمودي با حداکثر انحراف 15 درجه حرکت مي نمايد.

تارخچه بالابر و آسانسور

مصريان باستان به عنوان اولين تمدني هستند که حدود 2500 سال قبل از ميلاد از نوعي بالابر جهت حمل ابزار و انسان در ارتفاع و در زمان ساخت اهرام استفاده کرده اند. در ساخت بناهاي عظيم و مرتفع تاريخي مانند مجموعه تخت جمشيد ايران و آکروپوليس يونان که داراي قدمت 2500 ساله هستند نيز از بالابر استفاده شده است.

 

 

ارشميدس را بزرگترين دانشمند و رياضيدان دوران باستان مي شناسند. شهرت او به سبب اختراع "پيچ ارشميدس" و نيز کشف قانون هيدرواستاتيک مي باشد. اما شايد اکثرا ندانند که پيچ ارشميدس از ايده هاي اوليه ساخت آسانسور بوده است که 2250 سال پيش مطرح گرديد.

 

تاريخ شواهدي مبني بر استفاده روميان از نوعي آسانسور را ارائه مي نمايد که در بناي باشکوه استاديوم کلزيوم Coliseum جهت حمل حيوانات وحشي از محل نگهداري به محل اصلي نمايش، مورد استفاده قرار گرفته است. اين بنا که از عجايب روزگار باستان مي باشد داراي گنجايش 65000 نفر بوده و ارتفاع آن به 48 متر مي رسد.

 

لازم به ذکر است استفاده از تجهيزات جهت انتقال مواد که از ديرباز مورد استفاده بشر بوده، توانسته به عنوان ايده اوليه براي انتقال و جابه جايي عمودي انسان نيز بکار رود.

قديمي ترين آسانسوري که براي جابه جايي مسافر مورد استفاده قرار گرفته مربوط به سال 1743 و کشور فرانسه مي باشد. طبق روايت هاي تاريخ، قصر لويي پانزدهم داراي آسانسوري مشهور به صندلي پرنده بوده که در خارج از کاخ تعبيه شده و قادر به حرکت از همکف به بالکن و بالعکس بوده است. مکانيزم آسانسور شامل وزنه و چرخ قرقره هايي بود که توسط تعدادي از افراد و با دستور پادشاه از طبقه بالا به پايين حرکت مي نمود.

پايه علمي آسانسورهاي امروزي وامدار دانشمند و رياضيدان بزرگ آقاي جورج آتوود است. ماشين آتوود عبارت است از دو وزنه اي که با يک نخ به يکديگر متصل بوده، بر روي فلکه اي به بالا و پايين حرکت مي کنند. با بررسي قوانين حرکتي مجموعه آتوود قوانين و فرمول هاي محاسباتي آسانسورها تدوين گرديده است که امروزه نيز از آن به عنوان مباني محاسباتي مورد استفاده قرار مي گيرد.

نقطه عطف توسعه آسانسور و استفاده از آن بعنوان وسيله اي ايمن جهت جابه جايي انسان در سال 1853 ميلادي و در نمايشگاه کريستال پالاس نيويورک به نام مهندس اليشا گريوز اوتيس ثبت گرديده است. وي توانست توسط اختراع مکانيزم ايمني که مانع سقوط کابين مي گرديد آسانسور را به وسيله اي ايمن جهت جابه جايي مسافرين مبدل نمايد. مکانيزم گفته شده شامل ريل هاي شکاف دار چوبي و فنر بوده که به هنگام جدا شدن طناب کشش، منجر به توقف کابين مي گرديد. با وجود اينکه اين اختراع مکانيزم ساده اي داشت اما عدم ابتکار موجب تأخير در پيشرفت بشر جهت دستيابي به وسيله اي به منظور جابه جا شدن عمودي مي گشت. استفاده ورنر زيمنس از موتورهاي الکتريکي و بکارگيري سيم بکسل به جاي طناب کنفي توسط جان روبلينگر در آسانسورها باعث گرديدند تا آسانسور و بالابر به شکل امروزي آن و با استانداردهاي ايمني بالاتري مورد بهره برداري قرار گيرند.

 

خلاصه وقايع مهم در صنعت بالابر و آسانسور

o سال 1743 استفاده از بالابر با عنوان صندلي پرنده در کاخ لوئي پانزدهم

o سال 1850 ساخت اولين بالابر هيدروليکي توسط نيروي بخار

o سال 1853ساخت آسانسوري که بجاي طناب پيچيده شده به دور استوانه از وزنه تعادل در آن استفاده شد

o سال 1861 ثبت اختراع اوتيس

o سال 1867 نمايش بالابر هيدروليکي با مکانيزم بهبود يافته در نمايشگاه پاريس

o سال 1867 ابداع اولين آسانسور الکتريکي توسط پسران اوتيس

o سال 1870 گسترش استفاده از آسانسورهاي هيدروليکي در ايالات متحده

o سال 1874 اختراع بازشوي ايمن درب آسانسورها

o سال 1875 استفاده از سيم بکسل بجاي طناب کنفي

o سال 1880 استفاده از موتور الکتريکي توسط زيمنس در صنعت آسانسور

o سال 1887 ساخت اولين آسانسور الکتريکي به شکل امروزي

o سال 1895 تجربه حرکت کابين بوسيله حرکت فلکه کششي با استفاده از وزنه تعادل

o سال 1906 استفاده از اولين موتور گيرلس در آسانسورهاي الکتريکي

o سال 1912 ساخت اولين آسانسور با جعبه دنده توسط کمپاني اوتيس

o سال 1950 استفاده از سيستم کنترل گروهي آسانسور و امکان حذف اپراتور

 

تاريخچه صنعت بالابر و آسانسور در ايران

اولين آسانسورهايي که در ايران نصب شد مربوط به پالايشگاه آبادان و در دوران حکومت احمد شاه قاجار بودند که ديگر وجود ندارند. ساختمان هاي اطراف ميدان امام خميني يا همان ميدان سپه سابق مانند کتابخانه ملي و باشگاه افسران ستاد ارتش جزء اولين ساختمان هايي بودند که در زمان رضا شاه به آسانسور مجهز گرديدند. آسانسورها ابتدا به صورت پکيج کامل از کشورهاي سازنده به ايران وارد مي گرديد که به تدريج شرکت هاي ايراني در زمينه فروش و نصب آسانسور در کشور شروع به فعاليت کردند. در سال 1345 اولين کارگاه توليد درب و کابين با کپي برداري از محصولات اروپايي توسط اوکسن الکساني شروع به کار کرد. در سال 1350 ساخت اولين کارخانه آسانسورسازي ايران به نام ايران شيندلر در زميني به مساحت چهل هزار مترمربع واقع در شهر صنعتي البرز قزوين آغاز گرديده و در سال 1353 با ظرفيت توليد چهارصد دستگاه آسانسور تحت ليسانس شيندلر سوئيس به بهره برداري رسيد. کارخانه ياد شده اولين بار در ايران نسبت به آموزش نيروي متخصص براي نصب آسانسور مبادرت نموده و بسياري از بزرگان و پيشکسوتان صنعت بالابر و آسانسور محصول اين دوره ها هستند. در طي سال هاي 1354 تا 1355 شرکت هاي هاووس هان آلمان و اوتيس آمريکا و ايران امباريا نيز در شهر هاي ابهر، شهر صنعتي ساوه و شهر صنعتي رشت نسبت به تأسيس کارخانه توليد آسانسور اقدام نموده اند.

 

پس از پايان جنگ تحميلي و آغاز بازسازي خرابي هاي جنگ صنعت آسانسور در ايران رونقي دوباره يافت. محدوديت هاي دهه 70 منجر به توليد قطعات آسانسور در ايران گرديد تا اينکه مجوز واردات تجهيزات به صورت پکيج کامل آزاد گرديد. امروزه بيش از هزار شرکت در زمينه هاي مختلف شامل توليد، واردات، مونتاژ، سرويس و نگهداري بالابر و آسانسور در ايران فعاليت دارند. در زمينه واردات پکيج کامل آسانسورهاي کششي مي توان به شرکت هايي مثل سبا آسانبر و شرکت بهفخر، در زمينه واردات قطعات آسانسور هيدروليکي شرکت هايي مثل شرکت فرازجم و آرين آسانسور و هيدروليک ايرانيان، و در زمينه توليد و ساخت بالابر و آسانسورهاي هيدروليکي شرکت هايي نظير شرکت آسيابرج و بالان صنعت، اشاره نمود.

امروزه پيشرفته ترين آسانسورهاي نصب شده در ايران مربوط به برج ميلاد است که تعدادشان 6 دستگاه از برند شيندلر مي باشد و روزانه تعداد بسياري بازديدکننده را با سرعتي بالغ بر 7 متر بر ثانيه به طبقات بالايي رأس سازه مي رساند.

استاندارد آسانسور در ايران

از سال 1377 تلاش هاي بسياري در جهت تهيه و تدوين استاندارد ملي آسانسور به عمل آمده و نهايتاً استاندارد ملي آسانسور به شماره 1-6303 مورد تصويب کميته ملي قرار گرفته و از ابتداي سال 1382 اجباري گرديد. از آنجا که اجراي کامل مقررات استاندارد ملي به لحاظ عدم آمادگي توليدکنندگان اجزاء و قطعات آسانسور جهت اخذ گواهي هاي کيفي مقدور نبوده، لذا استاندارد ملي آسانسور به دو بخش ايمني و عملکردي تقسيم گرديده و اجراي بخش ايمني از استاندارد ملي از ابتداي سال 1382 براي دارندگان پروانه هاي ساختماني که داراي آسانسور مي باشند اجباري بوده است. با توجه به لزوم تدوين استاندارد اجزاء و قطعات آسانسور تاکنون استاندارد هاي زير با همکاري نمايندگان صنعت آسانسور، شرکت بازرسي کننده و مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران تدوين گرديده است :

o استاندارد ويژگي هاي قفل آسانسور

o استاندارد ويژگي هاي ريل آسانسور

o استاندارد ويژگي هاي تابلو فرمان

o استاندارد ويژگي هاي طناب فولادي

o استاندارد ويژگي هاي ترمز ايمني

o استاندارد ويژگي هاي کنترل سرعت

o استاندارد ويژگي هاي آسانسورهاي فاقد موتورخانه

o استاندارد ويژگي هاي ضربه گيرهاي ته چاه

برندهاي مطرح جهاني در صنعت طراحي و ساخت بالابر و آسانسور

از برندهاي مطرح در اين صنعت مي توان به کمپاني هاي اوتيس و شيندلر و کُنه و تيسن کروپ اشاره نمود. طبق گزارشي که در سال 2010 منتشر گرديد شرکت هاي اوتيس، شيندلر و کنه به ترتيب داراي 61 هزار و 43 هزار و 34 هزار کارمند در سرتاسر جهان بوده اند.

شکل ذيل نماگر سهم هر يک از برندهاي معروف از بازار جهاني آسانسور و پله برقي در سال 2012 ميلادي مي باشد.