نيروي محرکه
نيروي محرکه موتور بالابرها سابقاً از موتورهاي جريان مستقيم و توسط برق برق جريان مستقيم بود که براي اين‌گونه موتورها از راه اندازهاي گوناگوني همانند وارد – لئونارد استفاده مي‌شد. با از دور خارج شدن موتورهاي جريان مستقيم (DC) و معرفي موتورهاي القايي سه فاز سال‌هاست که از موتورهاي الکتريکي سه فاز القايي يا آسنکرون و اخيراً از موتورهاي مغناطيس دائم (PM) يا سنکرون استفاده مي‌شود. در اين موتورها از مکانيسم لنت ترمز استفاده مي‌شود که با استفاده از نيروي اصطکاک مانع از حرکت ناخواسته موتور در حالت توقف مي‌شود. موتورهاي القايي مورد استفاده در بالابر به همراه گيربکس (جعبه دنده) و چرخ طيار به کار مي‌روند. اين موتورها در ابتدا داراي يک استاتور و تک سرعته بودند. اين سيستم داراي اشکالاتي از جمله تکان شديد در هنگام کار بود. به خاطر همين تکان شديد بود که سرعت نهايي کابين در اين موتورها کم بود. پس از مدتي موتورهاي دوسرعته به بازار عرضه شدند. اين موتورها داراي دو استاتور جدا گانه هستند که براي دو سرعت تند و کند به کار مي‌روند. تعداد قطب استاتور دور کند معمولاً چهار برابر دور تند است که باعث مي‌شود سرعت دور کند موتور يک چهارم دور تند باشد. در اين نوع موتورها استارت کار موتور با دور تند است. دو عامل يعني نيروي عکس‌العمل دنده‌ها در گيربکس و وجود چرخ طيار يا فلاي ويل متصل به محور روتور موتور که داراي لختي دوراني است، مانع از تشديد تکان‌ها مي‌شوند. براي توقف موتور با استفاده از يک مدار الکتريکي استاتور دور کند وارد مدار شده و دور تند از مدار خارج مي‌شود. تغيير جهت حرکت نيز با جابه جايي دو فاز امکان‌پذير است. با معرفي سيستم‌هاي کنترل دور موتور القايي که متشکل از يک مبدل (يکسو ساز) و يک اينورتر هستند، استفاده از آن‌ها در صنعت آسانسور به سرعت پيشرفت کرد. مزيت‌هاي اين درايورها عبارتند از: نرمي حرکت و توقف، بهبود ضريب توان و کاهش بار رآکتيو شبکه برق، امکان استفاده از موتورهاي تک استاتوره و حذف چرخ طيار يا فلايويل و در نتيجه کاهش برق مصرفي. اين داريورها که انواع مخصوص استفاده در تابلو فرمان آسانسور آن نيز عرضه شده‌است، با تغيير فرکانس، نمودار حرکتي منظمي از شروع تا انتها و ايستادن بالابر ايجاد مي‌کند. در انواع پيشرفته تر اين درايورها معمولاً امکان اتصال به يک تاکومتر يا انکودر نيز وجود دارد. اين انکودر با اتصال به محور موتور امکان کنترل حلقه بسته را براي درايور فراهم مي‌کند. وجود فيدبک براي يک سيستم کنترل بسيار حايز اهميت است و باعث نرمي حرکت فوق‌العاده در بالابر مي‌شود. در هنگام توقف بالابر به علت بالا بودن اندازه حرکت (تکانه) کابين گاهي اوقات موتور به صورت ژنراتوري کار مي‌کند و نياز است که انرژي توليد شده توسط موتور در جايي تخليه شود. در آسانسورهاي دوسرعته و در سيستم‌هاي قديمي اين انرژي به شبکه برق برگشت داده مي‌شد اما در درايورها به علت وجود يکسوساز، اين انرژي قابل برگشت نيست و باعث ازدياد شديد ولتاژ بر روي بانک خازني موجود در درايور شده و امکان آسيب زدن به آن وجود دارد. به همين منظور از يک مقاومت با توان بالا جهت تخليه اين انرژي استفاده مي‌شود که به آن اصطلاحاً مقاومت ترمز گفته مي‌شود. اما با همه اين‌ها موتورهاي القايي با گيربکس معايبي نيز دارند. از جمله آن‌ها پايين بودن بازده الکتريکي موتور (در حدود هشتاد درصد) و پايين بودن بازده مکانيکي گيربکس (در حدود 45 درصد) که موجب افزايش هزينه‌ها و استهلاک سيستم مي‌شود. به همين خاطر موتورهاي سنکرون با مغناطيس دائم کم‌کم در صنعت بالابر و آسانسور پديدار شدند که بازده نهايي آن‌ها گاهي به 95 درصد هم مي‌رسد. گشتاور بسيار بالاتر محور موتور باعث مي‌شود که نيازي به استفاده از گيربکس در اين موتورها نباشد. اين موتورها داراي سيستم راه‌اندازي پيچيده‌اي هستند و لزوماً بايد با استفاده از درايور و تاکومتر مورد استفاده قرار بگيرند.
تابلو فرمان بالابر
بالابرها در گذشته نه چندان دور به وسيله تابلوهاي رله‌اي فرماندهي مي‌شدند. فرمان از اين تابلوها به موتورهاي به اصطلاح دوسرعته مي‌رسيد. اين موتورها به وسيله دو سيم پيچي که داشتند قادر بودند با دو سرعت تند و کند حرکت کنند. بالابر با سرعت تند حرکت مي‌کرد و براي ايستادن در سطح طبقات و کاهش تکان زمان ايستادن با تغيير به سرعت کند و طي مسير کوتاهي با اين سرعت مي‌ايستاد.
تابلو فرمان درايودار بالابر
ايراد بزرگ اين سيستم تکان در سه زمان در حرکت است. تکان در هنگام راه افتادن، تغيير سرعت به دور کند و ايستادن است. ايراد ديگر مصرف بالاي برق و کاهش ضريب توان در اين سيستم به دليل اتصال مستقيم برق سه‌فاز به موتور جهت حرکت است. ضمناً ابعاد اين تابلوها بسيار بزرگ و سيستم آن بسيار پيچيده بود و رفع خرابي آن به زمان و مهارت بسياري نياز داشت. ايراد ديگر اين سيستم متغير بودن سطح کابين با طبقات با بارهاي متفاوت است چون به دليل عدم اطلاع موتور از وزن کابين (پر يا خالي بودن آن) هميشه نيروي يکساني به موتور وارد مي‌شود. ايراد ديگر اين سيستم آسيب‌هايي است که در دراز مدت به موتور به دليل اتصال ناگهاني ولتاژ وارد و باعث کاهش عمر مفيد آن مي‌شود. ضمناً اين شوک در هنگام استارت آسانسور باعث نوسان ناگهاني ولتاژ مي‌شود که نه تنها براي بالابر بلکه براي ساير وسايل برقي مضر است. هر چند از اين آسانسورها ديگر نصب نمي‌شود اما تعداد قابل توجهي از اين بالابرهاي قديمي در حال کار کردن هستند. اما براي رفع اشکالات اين تابلوهاي رله‌اي به تدريج تابلوهاي ميکروپروسسوري وارد بازار شد؛ که در آن آي‌سيها و ميکروها جايگزين رله‌ها شدند و با زبان‌هاي مختلف برنامه‌نويسي برنامه‌ريزي مي‌شدند تا حجم تابلوها کوچکتر شود و تعميرات و رفع خرابي آن توسط افراد متخصص‌تر اما با راحتي بيشتري انجام شود. اين نوع تابلو که به تابلوي دوسرعته معروف است تمام ايرادات تابلوهاي رله‌اي را جز ابعاد بزرگ و پيچيدگي تابلو داراست. نصب اين تابلو همچنان ادامه دارد با اينکه به دليل تأثيرات مخرب بر ولتاژ و مصرف بالا در برخي شهرهاي بزرگ در ايران ممنوع شده‌است. اما در ساختمان‌هايي که نياز به پروانه پايان کار ندارند يا در تعميرات آسانسورهاي قديمي همچنان به دليل قيمت پايين‌تر آن نسبت به تابلوهاي جديد پيشنهاد مي‌شود. با پيشرفت الکترونيک صنعتي و ارزان‌تر شدن اينورترها استفاده از آن‌ها در تابلوهاي فرمان آسانسور رايج شده‌است و کم‌کم جايگزين سيستم‌هاي کنتاکتوري مي‌شوند. کاهش تکان‌ها در هنگام تغيير سرعت و افزايش ضريب توان به دليل اتصال با واسطه از طريق بانک خازني اينورتر از مزاياي تابلوهاي فرمان اينورتري است که به تابلوهاي درايودار شناخته مي‌شوند. آسانسور کلمه‌اي فرانسوي مي‌باشد.
