ده مشکل متداول بالابر و روش رفع آن

مقدمه

بالابرهای های هیدرولیکی برای صنایع مختلفی از جمله صنایع عمرانی، خودروسازی، ماشین سازی، انبارداری، داروسازی، نظامی، هوایی، شیمیایی، رنگ و همین طور در انواع ساختمان های اداری، مسکونی، مذهبی، ورزشی و غیره حیاتی هستند. کاربرد اصلی بالابر هیدرولیکی جابجایی افراد یا بارهای سنگین و نیمه سنگین است، بنابراین عملکرد صحیح و آشنایی با رفع مشکلات احتمالی آن کاملاً ضروری است.

نقش عیب‌یابی سریع در افزایش ایمنی و کاهش هزینه‌ ها

طراحی مستحکم این ماشین‌ها به آنها امکان می‌دهد تا وزن‌های سنگین را به طور ایمن و مؤثر بلند کنند و در هنگام جابجایی افراد، سلامت و ایمنی آنها را تضمین کنند. اما مانند هر سیستم مکانیکی دیگر، در عملکرد خود تحت تأثیر متغیرهای مختلفی قرار دارد. به همین دلیل، بهینه‌ سازی تولید و به حداقل رساندن ضررهای جانی و مالی ناشی از نقص عملکرد، مستلزم درک این مشکلات و چگونگی حل آنها است.

اهمیت سرویس دوره‌ای برای پیشگیری از خرابی‌ها

بالابرهای هیدرولیکی ثابت مانند آسانسورها در برخی از سرویس های دوره ای مشترک هستند. مانند بازرسی های متداول سیم بکسل ها و روانکاری ریل های هدایت، بررسی سطح روغن، بازدید بست ها و گیره ها و غیره. اما در بالابرهای هیدرولیکی متحرک قضیه متفاوت است. این نوع دستگاه ها معمولا سرویس دوره ای خاصی ندارند و تنها در صورت بروز مشکل نسبت به رفع آنها اقدام خواهد شد.

1- بالابر روشن نمی شود یا حرکت نمی کند

منبع تغذیه ناکافی

هنگام خرابی بالابر هیدرولیکی، ابتدا باید منبع تغذیه بررسی شود. لطفاً بررسی کنید که بالابر به یک منبع تغذیه فعال متصل است. بطور مثال اگر منبع تغذیه بالابر برق شهری است باید پریز و دوشاخه و سیم های برق بررسی شود که جریان برق برقرار هست یا خیر.

تابلو کنترل معیوب

از جمله دلایل احتمالی متعدد بروز نقص در سیستم هیدرولیک، مشکلات مربوط به تابلوهای کنترل و رویه‌های نگهداری ناکافی است. تابلو کنترل را برای هرگونه نشانه آشکار آسیب فیزیکی، مانند کابل‌های شل، بررسی کنید. با بررسی فیوزها، کنتاکتور، سوئیچ‌ها و دکمه‌ها، از عملکرد صحیح همه چیز اطمینان حاصل کنید و در صورت وجود خرابی، نسبت به تعمیر یا تعویض قطعه معیوب اقدام نمایید.

• نکته ایمنی : قبل از انجام بازرسی یا انجام تعمیرات، برق دستگاه را قطع نمایید.

سطح پایین سیال هیدرولیک

اطمینان حاصل کنید که بالابر هیدرولیکی به طور روان کار می‌کند. این امر نیاز به اندازه‌گیری دقیق سطح روغن هیدرولیک دارد. بالابر یا آسانسور هیدرولیک با مایع ناکافی، خطر نقص عملکرد را دارد. حتی می‌تواند به طور کامل متوقف شود. اولین قدم شما باید پیدا کردن مخزن برای حل این مشکلات رایج باشد. شما باید سطح روغن را بررسی کنید و در صورتی که از حد تعریف شده کمتر باشد باید با روغن هیدرولیکی با درجه مخصوص خود دستگاه، سر ریز کنید. برای پی بردن به درجه و نوع سیال می توانید به دفترچه های راهنما و دستورالعمل های بالابر رجوع نمایید. بطور مثال ما در شرکت آسیابرج برای بالابرهای هیدرولیکی از روغن هیدرولیک با گرید 68 استفاده می کنیم. قبل از پر کردن مخزن روغن باید علت پایین آمدن سطح روغن را بررسی کنید. در ادامه به این موضوع اشاره خواهد شد.

2- بالابر به‌آرامی بالا یا پایین می‌رود

قبل از رفع مشکل، باید آن را شناسایی کنید. اگر در بالابر در هنگام بالا رفتن ضعف دارد یا در بلند کردن مشکل دارید، بررسی سیستم برای نشانه‌هایی از کمبود مایع هیدرولیک، هوا یا نقص پمپ می‌تواند عاقلانه باشد. همچنین ظرفیت بلند کردن بالابر خود را بررسی کنید. باید با وزن مد نظر شما مطابقت داشته باشد. اگر موتور الکتریکی یا پمپ توان کافی خود را به دلایل مختلف از دست داده باشند، نمی توانند سکوی بالابر را بدرستی به بالا هدایت کنند. گاهی اوقات نیز ممکن است وقتی سکوی بالابر هیدرولیکی بالا رفته و می بایست در همان حالت باقی بماند، ولی بدلیل نقص در شیر برقی به آرامی پایین می آید.

3- نشت روغن از سیستم هیدرولیک

نشت روغن هیدرولیک قاعدتاً از از قطعاتی رخ می دهد که در مسیر حرکت روغن باشند، این قطعات عبارتند از : مخزن روغن، پمپ، شیر برقی، جک هیدرولیک (شامل شفت و سیلندر)، فلو کنترل انتهای جک، شلنگ ها و اتصالات. بنابراین وقتی نشتی وجود داشته باشد باید این مسیرها بازرسی شوند. در صورت وجود نشتی در مخزن روغن هیدرولیک باید بدنه مخزن جوش داده شده و در صورتی که مخزن بیش از حد فرسوده شده باشد باید آن را تعویض نمود. نشتی از شلنگ ها مشخصاً می تواند به علت فرسودگی و ایجاد سوراخ یا پارگی در شلنگ باشد که می بایست تعویض گردد ولی گاهی اوقات نیز ممکن است بست ها شل شده باشند که با سفت کردن آنها مشکل حل خواهد شد. نشتی در جک هیدرولیک می تواند بدلیل خرابی پکینگهای پلاستیکی موجود در انتها یا ابتدای شفت جک باشد که در این صورت باید پکینگ ها تعویض شوند نه کل سیلندر یا شفت. نشتی در پمپ و شیر یا فلو کنترل هم می تواند با تعمیر یا تعویض قطعه مرتفع گردد. شلنگ‌ها، آب‌بندها و اتصالات را بررسی کنید. اگر مایع هیدرولیک چکه می‌کند، برای هرگونه علائم سایش و پارگی است. هر قطعه شکسته را در اسرع وقت تعویض کنید.

4- صدای غیرعادی از موتور یا پمپ

موتور الکتریکی و پمپ هیدرولیک نیز مانند هر قطعه برقی – مکانیکی ممکن است دچار اختلال در کارکرد خود شوند، از دلایل این موضوع می توان به موارد زیر اشاره نمود :

• افت ولتاژ در الکتروموتور، که معمولاً بدلیل نوع کابل برقی که به دستگاه برق می رساند اتفاق می افتد که باعث ایجاد صدای غیر متعارف در موتور خواهد شد. راه حل : استفاده از کابل استاندارد. کابل هایی که دارای مغزی با جنس خوب و تعریف شده بوده و روکش بندی درستی داشته باشند، استاندارد هستند.
• خرابی خازن موتور، قطع و وصل شدن مداوم جریان برق یا نوسانات شدید باعث خرابی خازن موتور شده و موتور به صورت نا همسان کار می کند. راه حل این موضوع تعویض خازن الکتروموتور می باشد.
• وجود هوا در سیستم هیدرولیک باعث عملکرد نادرست و صدای اضافی پمپ هیدرولیک خواهد شد. با هواگیری صحیح توسط کارشناس بالابر این مشکل برطرف خواهد شد.
• خرابی کاسه نمدها؛ کاسه نمد یا بلبرینگ هایی که مانع از نشتی روغن در قسمت اتصالات قطعات هستند ممکن است به دلایل مختلف دچار خرابی شده و باعث ایجاد صدای ناهنجار در موتور و پمپ دستگاه شوند. با تعویض بلبرینگ ها می توان این مشکل را برطرف کرد.

5- توقف ناگهانی بالابر در حین کار

دلایل این موضوع می تواند قطعی برق یا قطعی کابل برقی یا اتصالات برقی، فعال شدن میکروسوئیچ قطع کن حد انتهایی و ابتداعی، خرابی میکروسوئیچ ها، عدم کارکرد صحیح کلیدهای توقف اضطراری و یا سوختن یکی از قطعات برقی مثل الکتروموتور باشد. برای رفع این موارد بازبینی و بررسی های مداوم نیازمند است. و در صورت بروز توقف ناگهانی در اثر این موارد باید قطعات معیوب تعویض شوند.

6- عدم توقف دقیق در ارتفاع مورد نظر

این اتفاق در بالابرهای متحرک عملاً رخ نمی دهد، چرا که کنترل بالا رفتن بالابر با شخص اپراتور بوده و با نگه داشتن مداوم دکمه بالا، می توان بالابر را به سمت بالا حرکت داد و با برداشتن دست از روی دکمه، دیگر بالابر بالا نخواهد رفت، بنابراین توقف در نقطه مد نظر با کنترل مستقیم فرد سوار بر بالابر رخ می دهد. در بالابرهای ثابت هیدرولیکی ممکن است کابین یا سبد بالابر در نقطه مورد نظر نایستد، اصلاحاً به این حالت گفته می شود که بالابر لِوِل (level) نیست. یعنی مثلاً اگر قرار است کابین دستگاه در ایستگاه دوم مماس بر کف سطح بایستد، کمی بالابر یا کمی پایین تر توقف کند. این مشکل بدلیل عملکرد نادرست شیر برقی اتفاق می افتد. هنگامی که در زمان توقف شیر قادر به کنترل کامل روغن خروجی نیست و کمی از روغن به مسیر برگشت می رود و جک هیدرولیک بسته می شود. این مشکل با قرار دادن یک سوپاپ در مسیر خروجی شیر برقی برطرف خواهد شد. ابتدا باید میکروسوئیچ های قطع حرکت بالابر در نقطه صحیح طبقات نصب شوند سپس با رگلاژ شیر برقی می توان از توقف کابین در سطح مورد نظر اطمینان حاصل کرد.

7- لرزش یا تکان شدید هنگام حرکت بالابر

تکان های خیلی کوچک در بالابر متحرک یک امر طبیعی است، زیرا ساختار این نوع ماشین ها مانند هر ماشین صنعتی چرخ دار و متحرک دیگر از تکان های در حال حرکت یا تکان های در ارتفاع اجتناب ناپذیر است. هر وسیله مکانیکی که وارد ارتفاع شود بر اساس قوانین فیزیک و جاذبه زمین حرکت های کوچکی خواهد شد. اما گاهی ممکن است این لرزش ها نا متعارف باشند، یعنی لرزش طوری باشد که امنیت افراد یا ایمنی بار را دچار مخاطره کند. تراز بودن سطح قرار گیری دستگاه، نصب صحیح جک های استقرار، عملکرد صحیح پاوریونیت هیدرولیک از عوامل مشترک در عدم لرزش بالابرهای هیدرولیکی هستند. ولی لرزش در بالابرهای مختلف متفاوت است.

لرزش در بالابرهای ریلی : ممکن است بدلیل مونتاژ غیر استاندارد ریل های دستگاه و عدم توازن بین آنها این مشکل به وجود بیاید. در موارد بسیار نادر ریل بندی بالابرهای ریلی ممکن است درست انجام نشده و مثلاً دو ریل کنار هم بصورت نامتقارن قرار بگیرند و در زمان باز شدن و حرکت بالابر روی یکدیگر اصطکاک ایجاد کنند. این مشکل باعث ایجاد صدای ناهنجار و گاهاً لرزش های نا متعارف خواهد شد. برای رفع این موضوع باید ریل ها توسط کارشناس یا تولیدکننده اصلی، باز شده و بصورت صحیح کنار یکدیگر نصب شوند.

لرزش در بالابرهای آکاردئونی یا بالابرهای قیچی : بالابر آکاردئونی که با نام های بالابر قیچی یا بالابر سیزری نیز شناخته می شود، در قسمت انتهایی بازوهای خود دارای مفاصلی است که بصورت محور ثابت عمل کرده و موجب گردش بازوها روی هم و بالا رفتن بالابر می شود، در شرایطی ممکن است این محورهای گردشی درست عمل نکنند و موجب ایجاد صدا و لرزش در هنگام حرکت بالابر شوند. عمدتاً خوردگی قطعات استفاده شده در این مفاصل عامل اصلی لرزش است که این مشکل با تعویض قطعه فرسوده برطرف خواهد شد.

لرزش در بالابرهای ثابت : غیر از عوامل مشترکی که بیان شد، بالابرهای ثابت و آسانسور هیدرولیکی در کابین خود هنگام حرکت ممکن است دچار لرزش شوند، این مشکل بدلیل خارج شدن کفشک های هدایت ریل از جای خود و یا فرسودگی بدنه داخلی کفشک ها بوجود می آید. در برخی موارد نیز ممکن است که کل ریل هدایت شونده کج شده باشد یا از اول در مسیر درست نصب نشده باشد، عدم قرارگیری ریل های هدایت در مسیر مناسب باید توسط نصاب ماهر بالابر ثابت یا نصاب آسانسور تصحیح شود.

8- بوی سوختگی از تابلو برق یا موتور

بوی سوختگی از تابلو برق یا موتور بالابر هیدرولیکی مانند هر دستگاه صنعتی دیگری می تواند ناشی از عوامل زیر باشد :

• نوسان جریان برق : این مشکل با قرار دادن نویزگیر و دستگاه های الکتریکی نوسان گیر برطرف می شود.
• فشار بیش از حد به دستگاه : در مواردی خاص که سنسور بار غیر مجاز از کار افتاده باشد ممکن است این اتفاق بیفتد. یعنی با قرار دادن وزن بیش از حد تعریف شده روی بالابر، به قطعات برقی داخل تابلو برق و الکتروموتور آسیب وارد شده و نتوانند جریان بالای برق را تحمل کرده و دچار سوختگی در سیم پیچ ها شوند. یا ممکن است کابل های برق دچار سوختگی شوند. در چنین شرایطی باید سریعاً جریان برق قطع شده و با هماهنگی کارشناسان مربوطه قطعات معیوت اصلاح شوند.
• سیم کشی معیوب یا سستی در اتصالات برقی : با بررسی و بازدید کابل های برق و اتصالات ورودی و خروجی می توان به این مشکلات پی برد. در این شرایط باید بعد از قطع جریان برق، کابل ها یا اتصالاع معیوب را تعویض نمود.

9- بالابر در حالت بالا گیر می کند

اگر از قطع جریان برق فاکتور بگیریم، این موضوع در بالابرهای هیدرولیکی فقط بدلیل عدم برگشت روغن به داخل مخزن روغن خواهد بود. برای رفع این موضوع باید مسیر برگشت روغن بررسی شده و تمام قطعاتی که در این مسیر قرار دارند بازدید شوند. گیر کردن شیر برقی یا گرفتگی کامل در مسیر برگشت سیال باید بررسی شود. تنها راه حل برای رفع این مشکل تمیز کردن مسیر برگشت روغن و قطعات داخل آن بوده و در صورت برطرف نشدن مشکل باید قطعه مورد نظر تعویض گردد.

10- سیستم ایمنی به درستی عمل نمی کند

سیستم ایمنی در بالابرهای نفربر بسیار حیاتی است چرا که با سلامت و جان افراد گره خورده است. بالابرهای هیدرولیکی دارای چند قطعه در قسمت های مختلف هستند که وظیفه ایمنی افراد یا بارها را به عهده داشته و مانع از سقوط دستگاه می شوند. قطعاتی مانند flow control، سامانه ایمنی ضد سقوط (parachute)، کلیدهای محدود کننده (microswitches) و سامانه تشخیص بار بیش از حد کجاز. قطعه فلو کنترل در صورت خرابی دچار نشتی روغن می شود که قابل مشاهده است و باید سریعاً تعویض گردد، پاراشوت یک قطعه مکانیکی است و در صورت خرابی دچار شکستگی می شود که با چشم قابل مشاهده است و باید در حالت سکون بالابر، به سرعت تعویض شود، در صورت خرابی کلیدهای محدود کننده بالابر از مسیر حرکت خود بیشتر جابجا می شود که مخاطره آفرین است، در صورت مشاهده حرکت بالابر در خارج مسیر مشخص شده باید تمام لیمیت سوئیچ ها و میکروسوئیچ ها بررسی شده و در صورت خرابی تعویض شوند. برای تشخیض خرابی سامانه تشخیص بار بیش از حد مجاز می توان وزن بیشتر نسبت به وزن تعریف شده و استاندارد بالابر روی آن قرار داد و در صورت حرکت کابین می توان به خرابی پی برد و سنسور مربوطه را تعویض نمود.

نکات پیشگیرانه برای جلوگیری از بروز مشکلات مجدد

• انجام سرویس دوره ای برای بالابرهای ثابت هیدرولیکی مانند آسانسورهای هیدرولیکی : این سرویس ها عمدتاً فقط بصورت بازدید بوده و در صورت مشاهده عیوب یا خرابی باید برطرف شوند. همانطور که اشاره شد بالابرهای متحرک نیازی به سرویس دوره ای ندارند.
• استفاده از قطعات اصل و با کیفیت – این موضوع به عهده تولیدکننده بالابر است. کیفیت محصول تولیدکننده های معتبر را می توان از طریق بررسی اعتبار کاری و سابقه تولید آنها بررسی نمود. ما در شرکت آسیابرج با ارائه یک سال گارانتی بی قید و شرط و ده سال خدمات پس از فروش برای تمام محصولات خود، اطمینان از قطعات استاندارد و با کیفیت را تضمین می کنیم.
• آموزش کاربران برای استفاده صحیح : استفاده از بالابر هیدرولیکی نیاز به آموزش پیچیده ای ندارد. تنها با مطالعه دستورالعمل های ایمنی و دفترچه های راهنما که توسط تولیدکننده همراه با بالابر ارائه می شود، می توان درک صحیحی از کار با یک دستگاه بالابر پیدا کرد.
• بررسی روزانه قبل از شروع کار : کاربران باید قبل از شروع کار با بالابر هیدرولیکی متحرک، قسمت های مختلف دستگاه از جمله چرخ های متحرک، جک های استقرار، مسیر شلنگ ها و اتصالات به منظور مشاهده نشتی روغن را بازدید کنند.

چک ‌لیست سریع عیب‌ یابی بالابر

کاربران باید در بازدیدهای خود دارای چک لیست عیب یابی به شرح زیر باشند :

نکات ایمنی هنگام تعمیر بالابر

در تعمیر بالابرها مانند تمام دستگاه های صنعتی دیگر باید نکات ایمنی توسط تعمیرکار رعایت شود :

• استفاده از لباس و دستکش و کفش و عینک ایمنی
• اطمینان از کارکرد درست ابزارآلات
• استقرار بالابر در محل مناسب که شرایط ساختمانی و سطح مناسبی داشته باشد

هزینه های احتمالی تعمیر و نگهداری

هزینه نگهداری بالابر و آسانسور هیدرولیکی بسیار ناچیز بوده و در حد دستمزد تکنیسین مربوط خلاصه می شود. ولی هزینه تعمیرات بالابرهای ثابت و متحرک توسط شرکت تأمین کننده یا نصاب برآورد می شود. اگر قطعه ای نیاز به تعویض داشته باشد قیمت ها مشخص بوده و هزینه سرویس اضافه خواهد شد. در صورت بازدید های دوره ای می توان از تحمیل هزینه های بالای تعویض قطعات جلوگیری نمود.

نکات پایانی

در نتیجه، اگر قرار است از خرابی‌های مکانیکی بالابر هیدرولیکی جلوگیری شود، جلوگیری از برخورد باید اولویت اصلی باشد. برای افزایش طول عمر بالابرهای هیدرولیکی، باید با متخصصان مهندسی آسیابرج مشورت شود و دستورالعمل‌های نگهداری رعایت شود. این امر همچنین احتمال بروز حوادث ناگوار و تعمیرات پرهزینه را کاهش می‌دهد. برای حداکثر سطح ایمنی، مشکلات باید به سرعت برطرف شوند.